Column: Gelukkig nieuwjaar!

Voor jezelf

Graag wens ik jullie een heel gezond en gelukkig 2021 toe. Heerlijk om weer een onbeschreven jaar te kunnen beginnen en daar de eerste lijnen uit te tekenen van wat je dit jaar vooral gaat doen. We hebben als geïnteresseerden in de positieve psychologie al meteen het geluk dat we een mooi vak hebben: het bevorderen van je eigen ontwikkeling en bloei en van de netwerken waar je deel van uitmaakt. Dat gaat veel verder dan het beroepsmatige deel van je leven. Het toepassen van de positieve psychologie doe je in je werk; in de zorg, in het onderwijs, in gemeentes, bij je coachings, maar ook in je eigen leven: in je relaties, in je omgeving en voor jezelf. Heb je al een paar voornemens? Waar ga jij je ontwikkeling versterken? Onze zelfhulpboeken zijn daarbij wel een erg zuinige steun. Formuleer je missie, zet je doelen uit en projecteer dat in de tijd met kleinere taken. Zo kom je tot takenlijstjes die je kunt afvinken. Mij is dat toch echt een beetje te bureaucratisch. En het heeft ook nog eens het risico dat je het zicht op je gedroomde jaar kwijtraakt. Het mag best een onsje meer in de zin dat je de mooie missie waarlangs jij je wilt ontwikkelen stevig als uitgangspunt neemt van je dagelijkse leven. Dat is niet te voorspellen. Al in de derde week van januari gebeuren dingen die je niet hebt gepland zoals de verlenging van de lockdown. En je vakantie komt ook in gevaar omdat het er niet op lijkt dat we gevaccineerd zijn voor de zomer. Als je je gericht houdt op je brede geformuleerde ontwikkeldoel en op dat van je geliefden heb je de basis van wat je kunt doen dit jaar. Dan hoef je niet als een boekhouder met je actielijstjes aan de slag maar kan je met enige regelmaat bekijken of je nog in de goede richting beweegt. Als je dit in je eigen leven toepast merk je dat het streven naar snel en makkelijk geluk echt iets anders is dan het streven naar de bloei van datgene wat jij of iemand anders aan talenten en mogelijkheden in huis hebt. Jezelf en anderen op het pad houden van ontwikkeling betekent ook soms afzien van de leuke dingen die je in plaats daarvan had kunnen doen. Een avondcursus volgen bijvoorbeeld, betekent afzien van het plezier van het bekijken van een Netflixserie. Iemand anders ondersteunen betekent minder tijd voor sport of uitjes.

In je werk
In je vak, je werk moet je vaak wel wat specifieker zijn. Toch kan ook daar een inspirerende gedachte je professioneel verder helpen. Betekent positieve psychologie in de zorg dat je een ander helpt, diens sterke kanten in te zetten bij de omgang met een ziekte? Of kan het ook betekenen dat je iemand ondersteunt in de ontwikkeling van perspectieven die beter bij de eventuele beperkingen door die ziekte passen. Het bijzondere van de positieve psychologie is dat het gebaseerd is op een holistisch perspectief op de mens. Dat is een perspectief dat verder gaat dan het medische model. Als je de mens met zijn ziekte in een holistisch perspectief bekijkt dan zie je dat die ziekte invloed heeft op meerdere levensgebieden. En dat kan betekenen dat er meerdere disciplines nodig zijn bij het proces van herstel of zorg. Grensverleggend werken en je ontwikkelen in je werk kan vooral als je voortdurend heen en weer beweegt tussen je missie en je uitvoerende werk. Net zoals management betekent dat je je voortdurend heen en weer beweegt tussen je strategie en de concrete uitvoering daarvan in het primaire proces. We hebben met de positieve psychologie al een stevige poot aan de grond in zaken als de zorg, de werksituatie, het onderwijs en coaching. Dat zijn de mainstream toepassingen. Maar er zijn nog zoveel sectoren die ook baat kunnen hebben bij de toepassing van de principes van bloei en ontwikkeling, stadsplanning, woningbouw, de justitiële sector, sport, de kunsten. Het zou mooi zijn om in het Tijdschrift Positieve Psychologie ook mensen ruimte te geven die in die domeinen een toepassing uitproberen. Geluk is het gevolg van ontwikkeling en bloei ook al is dat soms niet meteen zichtbaar in het nastreven van die ontwikkeling. Maar de problemen die daarmee samenhangen zoeken we bewust op. Omdat we ten diepste beseffen dat voor echt geluk en welbevinden ook een echt pad met vallen en opstaan, met mislukkingen en uitputting en successen hoort. Ik wens jullie vooral veel van dat soort geluk toe komend jaar.


Jan Walburg was één van de pioniers  van de positieve psychologie in Nederland. Hij vervulde een bijzonder hoogleraarschap positieve psychologie aan de Universiteit Twente, was voorzitter van de raad van bestuur van het Trimbos Instituut en stond aan de bakermat van het Tijdschrift Positieve Psychologie. In 2008 bracht hij het boek Mentaal Vermogen: Investeren in Geluk uit en in 2015 het boek Positieve Gezondheid. Sinds 2018 houdt hij zich bezig met de invloed van de gebouwde omgeving op mensen en met muziek.