De hongerige assessmentpsycholoog

In zijn boek ‘Ons Feilbare Denken’ gaat Daniel Kahneman (in 2002 kreeg hij de Nobelprijs voor de Economie voor zijn onderzoek naar hoe mensen denken en beslissingen nemen) nader in op een onderzoek waaraan acht Israëlische rechters deelnamen. De rechters waren de hele dag bezig met aanvragen voor vervroegde vrijlating van gevangenen. De aanvragen werden willekeurig aan de rechters toegewezen en men besteedde weinig tijd aan elke individuele aanvraag. Het standaardbesluit was afwijzing; 35 procent  van de aanvragen werd gehonoreerd. De exacte tijd van elke beslissing werd genoteerd, evenals de ochtend-, lunch- en middagpauzes die de rechters samen namen.  De onderzoekers tekenden de gehonoreerde aanvragen en de tijd sinds de laatste snackpauze in in een grafiek. Het aantal gehonoreerde gevallen piekte na elke snack; 65 procent  van de aanvragen werd gehonoreerd. Hierna daalde het percentage goedgekeurde aanvragen geleidelijk tot nul, tot de volgende snackpauze van de rechters. Als verklaring vonden de onderzoekers: vermoeide en hongerige rechters vallen eerder terug op hun standaardreactie, het afwijzen van een verzoek tot vervroegde vrijlating. Zowel honger als vermoeidheid spelen hierbij vermoedelijk een grote rol. Wat leren wij als assessmentpsychologen hiervan?

In hoeverre laten wij onze beoordeling van assessmentdeelnemers beïnvloeden door honger en vermoeidheid? De vergelijking gaat deels mank omdat er bij het beoordelen van assessmentdeelnemers geen standaardbesluit is. Het advies kan ofwel positief ofwel negatief uitvallen. Wel lijkt het aannemelijk te veronderstellen dat sommige psychologen eerder geneigd zijn tot een negatief advies dan andere. Maar terug naar de kern van dit verhaal: is ons oordeel als psycholoog weleens afhankelijk van de mate waarin we hongerig of vermoeid zijn? Ik denk het wel. Met name, daar waar het gaat om twijfelgevallen; deelnemers die een aantal goede vaardigheden laten zien, maar ook duidelijk een aantal vaardigheden missen om een bepaalde functie effectief te kunnen uitoefenen. Juist daar komt het ten aanzien van het beoordelen van de deelnemer bij de psycholoog op kritisch nadenken aan. Juist daar dient de psycholoog door een zorgvuldige risicoanalyse zaken helder in kaart te brengen, geen makkelijke opgave. Juist daar wordt veel mentale inspanning van de psycholoog gevraagd. Wanneer de psycholoog hongerig en vermoeid aan het eind van de dag zijn oordeel velt, is het de vraag in hoeverre zijn mentale luiheid een rol speelt. Misschien een tip voor de assessmentdeelnemer om de psycholoog gedurende de dag af en toe wat lekkers toe te stoppen… En een tip voor de psycholoog, zeker als hij geen lekkers heeft gehad, slaap er nog een nachtje over en schrijf dan je eindconclusie!  

PS U zult nu wellicht denken, waar zit in deze column de link met positieve psychologie. Het antwoord is: in het lekkers!

Eelco Schut is werkzaam bij Leeuwendaal, als arbeids & organisatiepsycholoog, (loopbaan)adviseur, intervisiebegeleider, (executive) coach en teamcoach. Naast jarenlange ervaring op het gebied van assessments en loopbaancoaching op tactisch en strategisch niveau, is hij de laatste jaren actief op het gebied van executive coaching en teamcoaching. Daarnaast schrijft hij artikelen en columns.