Een (zelfhulp)boek als coach: werkt dat?

Wat doe jij als je in een dipje zit of nadenkt over mogelijke (gewenste) veranderingen in je leven? De een zal uithuilen bij een naaste of afleiding zoeken en anderen kopen of krijgen een (zelfhulp)boek. Vol enthousiasme begin je erin te lezen en je ziet vele mogelijkheden om vervolgens het boek weer in de kast te leggen. Hoe kunnen we meer uit een (zelfhulp)boek halen? Kan dit door een (zelfhulp)boek als ‘coach’ te hebben?

Bij coaching draait het om het een resultaat gericht proces waarin wordt getracht persoonlijke of professionele doelen van de coachee te behalen (Grant, 2003). Anders gezegd kan ik mezelf coachen met behulp van een boek door het stellen van een doel en mezelf helpen om dit doel te bereiken? Ik nam de proef de op de som en ging actief bezig met een opdracht uit het boek van Matthijs Steeneveld Optimisme – hoop – veerkracht - zelfvertrouwen welke is gericht op het vergroten van het psychologisch kapitaal, bestaande uit optimisme, hoop, veerkracht en zelfvertrouwen. Ik wilde kijken of ik met behulp van dit boek mezelf actief kan uitdagen en of ik in staat ben mezelf te coachen met behulp van de opdrachten. Daarnaast was ik benieuwd of deze actieve aanpak effect had.

Van start
Een compliment naar de schrijver is wel op z’n plek want dit is een van de weinige keren dat ik meteen verkocht was om daadwerkelijk aan de slag te gaan. Dat maakt dit boek ook heel geschikt om mijzelf te ‘coachen’. Na uitleg over wat psychologisch kapitaal betekend heb ik het korte testje ingevuld om mijn psychologisch kapitaal te bepalen. Dat zat wel snor; dat neemt niet weg dat ik wel wat hulp kan gebruiken om mijn psychologisch kapitaal te vergroten alsook om dit goed en gericht in te zetten (daar zit bij mij soms meer het probleem). Dit zou me kunnen helpen als ik stress ervaar, als dingen moeizaam gaan of die wat meer wat me vergen. Volgens de schrijver voelen we ons dat fijner en presteren we beter. Dat lijkt me heerlijk en dat is mijn doel.

Aanpak
Het eerste hoofdstuk richt zich op optimisme. Een mooi thema waar ik graag gerichter mee aan de slag wil, ondanks dat ik mezelf wel als een optimist zou omschrijven. Hieronder zal ik een opdracht over optimisme omschrijven en hoe ik deze heb uitgewerkt.

Optimisme
In het boek wordt optimisme omschreven als ‘het hebben van het geloof dat je zelf een gunstige invloed hebt op een positieve uitkomst’ (Steeneveld, 2017). De opdracht die ik heb gemaakt ging over het onderzoeken van mijn invloed op een bepaalde taak of project waarmee ik de komende tijd aan de slag ga. Het eerste project waar ik aan dacht is het schrijven van mijn scriptie en dan gaat het de komende maanden vooral om het schrijven van de inleiding en de methoden-sectie. Hoewel ik genoeg vertrouwen heb in een positieve uitkomst vraag ik me wel eens af of het me gaat lukken. Een ideaal project voor deze opdracht dus! Vervolgens dien ik in één zin het doel van dit op te schrijven. Een scriptie schrijven is onderdeel van de studie en het gaat om het leren opzetten van een wetenschappelijk onderzoek en het uitvoeren hiervan. Liever maak ik er een persoonlijker doel van:

             Het doel van mijn scriptie is een zinvol, vernieuwend wetenschappelijk onderzoek doen, die ik
met mijn beperkingen en mijn mogelijkheden met succes kan afronden.
 

De volgende stap van deze opdracht is dat ik twee kolommen op papier zet en hierin aan de ene kant de acties of handelingen opschrijf die ik kan doen om ervoor te zorgen dat ik mijn doel niet haal en mijn scriptie verpruts. In de andere kolom juist de acties opschrijven die me wel zullen helpen mijn doel (scriptie) te behalen.

Het noteren van deze acties vond ik lastiger dan ik had verwacht. Los van het feit dat ik door mijn optimistische inslag vrij snel een aantal acties kon bedenken die mijn scriptie ten goede komen, vond ik het specificeren ervan een stuk lastiger. Het gevoel van ‘het komt wel goed’ zit bij mij in vele kleine dingen blijkbaar en dat is leuk om te ontdekken. Zo splits ik taken op in sub-taken of mini-taakjes, vraag ik hulp en zoek dingen die ik op dat moment wel kan doen (zie foto). De andere kant van de lijst, de belemmerende acties beleefde ik heel anders. Met moeite kon ik wat bedenken ondanks dat ik uiteraard momenten heb dat ik twijfel aan mijn kunnen of aan het geloof erin. Al met al ben ik tevreden over deze twee kolommen omdat dit wel mijn kernpunten op zowel de belemmerende als stimulerende acties weergeeft. Hoewel ik mijn lijst met helpende/stimulerende acties een stuk langer kon maken heb ik het hierbij gelaten, anders ben ik weer te enthousiast bezig waardoor het een belemmerd effect kan geven.

Analyse
Na het noteren -opschrijven helpt enorm!- is het de bedoeling dat je je lijst bekijkt en misschien valt je er iets in op. Opmerkelijk is dat de lijst van acties die me helpen mijn scriptie af te ronden veel langer is dat de lijst met acties die mijn scriptie zou kunnen verprutsen. Dat geeft me moed en steun! Daarnaast kan de langere lijst me helpen om de belemmerende acties te minimaliseren. Zinvol en prettig aan het maken van deze lijst is het overzicht krijgen in wat ik letterlijk kan doen in perioden van stress of tegenslag tijdens het werken aan mijn scriptie. Dit zijn acties die ik al langer tijd toepas, alleen was ik me er niet zo bewust van. Dit inzicht geeft me grip en vertrouwen juist op de momenten van bijvoorbeeld ziekte of als ik het overzicht niet meer heb. Op die momenten zou ik mijn lijst erbij kunnen pakken en mezelf attenderen waar ik op dat moment mezelf iets kan beïnvloeden. Wat ik mooi vind is dat ik een gevoel van invloed heb over waar ik heen wil en daarmee belemmerde acties of situaties minder invloed geef, ook in perioden dat het schrijven van mijn scriptie goed verloopt. En laat dat nou de conclusie zijn van deze opdracht; het besef dat elk actie of handeling die ik heb opgeschreven een signaal is dat ik invloed heb, hoe groot of klein ook. Al weet je niet of het leidt tot het behalen van je doel, het kan een klein stapje zijn om mee te beginnen.

Conclusie
Een (zelfhulp)boek als coach, werkt dat? Voor mij werkt het wel en dan vooral met een pen en papier erbij! Het opschrijven stimuleert je denken, vergroot je inzicht en op die manier ben je actief bezig met het in kaart brengen van je doelen, wensen of in dit geval mijn mate van invloed op het volbrengen van mijn doel. Dit is maar één opdracht en hier zal ik de komende tijd nog mee bezig voor ik aan een nieuwe opdracht begin. (Ik heb mijn actielijst als bureaubladachtergrond als reminder). Het heeft me de afgelopen weken geholpen om mezelf binnen de banen van mijn doel te houden, met de beperkingen en mogelijkheden die ik heb. Het is daardoor steunend, geeft rust en structuur. En vooral plezier en tevredenheid.

Filmpje over psychologisch kapitaal:

Mo Landsman, studente Klinische Psychologie aan de Open Universiteit
www.chronisch-flexibel.nl

Referenties

Grant, A.M. (2003). The impact of life coaching on goal attainment, metacognition and mental health. Social behavior and personality: an international journal, 31(3), 253-263.

Steeneveld, M. (2017). Optimisme - hoop - veerkracht - zelfvertrouwen. Amsterdam: Boom

Website M. Steeneveld: http://www.msteeneveld.nl/optimisme-hoop-veerkracht-zelfvertrouwen/