Ieder zijn rouw – gids voor coachen bij verlies

Boekrecensie

Boekrecensie: Ieder zijn rouw – gids voor coachen bij verlies –geschreven door Ellen Dreezens

We krijgen allemaal te maken met verlies: verlies van een baan, verlies van gezondheid of verlies van een dierbare. Rouwen kan, naast verdriet een stortvloed van allerlei emoties teweegbrengen waarin iemand het gevoel kan hebben te verdrinken. Een coach kan dan steunend zijn en moed bieden op weg naar heling. Hoe coach je iemand die rouwt en welke tools kun je hierbij inzetten? Op deze vraag probeert de schrijfster met dit boek een antwoord hierop te geven.

In de eerste hoofdstukken wordt uitgelegd wat rouw is en welke theorieën erover zijn. Rouw wordt omschreven als een gezond proces van aanpassing en verandering in een verliessituatie. Er worden meerdere theorieën genoemd waarbij vooral het duale procesmodel van omgaan met verlies van Stroebe en Schut duidelijk wordt uitgelegd. Het fijne van dit model als uitgangspunt is dat het zowel verlies- als herstelgericht is. Confrontatie met verlies en herdefiniëren van relaties zijn verliesgerichte processen. Nieuwe dingen doen en deelnemen aan de veranderde wereld zijn herstelgericht. De dynamiek tussen deze twee werelden van verlies is van belang en kun je als rouwcoach stimuleren.

De volgende hoofdstukken gaan in op het rouwproces van kinderen en met name over de manier waarop het zich onderscheidt van dat van volwassenen. Zo kan een kind sneller schakelen tussen verdriet en herstel en rouwt het in kleinere ‘porties’. In het rouwproces in de puberteit spelen ook alle (hormonale) veranderingen een rol.

In het volgende hoofdstuk ligt de nadruk op het afscheid nemen; van iemand die overlijdt of als je zelf komt te overlijden. Een goed afscheid is belangrijk omdat het veel invloed heeft op hoe de achterblijvers omgaan met het verlies. De wensen van zowel de overledene als die van de achterblijvers zijn van belang. Dreezens legt daarnaast uit hoe om te gaan met verlies als je geen afscheid hebt kunnen nemen. Zo kunnen bijvoorbeeld rituelen helpend zijn.

Dreezens besteedt een hoofdstuk aan gecompliceerde rouw, waarbij de verliesverwerking vastloopt. De intensiteit van de emoties, gedachten en gedrag verminderen niet met de tijd. Het is belangrijk dat de schrijfster dit onderwerp bespreekt omdat gecompliceerde rouw een andere vorm van hulpverlening vergt. Als (rouw)coach dien je de cliënt door te sturen naar een psycholoog bijvoorbeeld. De omstandigheden rond een verlies – denk aan verlies als gevolg van geweld, verlies zonder afscheid of na een lang ziekbed – zijn factoren die de kans op gecompliceerde rouw verhogen.

Het boek eindigt met een hoofdstuk over geluk en veerkracht. Veerkracht speelt een rol in het rouwproces. Veerkracht is het vermogen om te herstellen van of het zich kunnen aanpassen aan tegenslag of langdurige stress. Hoe meer veerkracht hoe minder de impact van het verlies op het dagelijks functioneren. Niet het verlies zelf maar de worsteling leidt tot groei. Als coach dien je je ervan bewust te zijn dat de omgeving van invloed is op veerkracht. Optimisme en dankbaarheid dragen bij aan gevoelens van geluk. Veerkracht, optimisme en dankbaarheid zijn meer herstelgerichte thema’s.

In alle hoofdstukken worden passende oefeningen gegeven die goed in te zetten zijn bij het begeleiden van rouwende cliënten. Dit vind ik een sterk punt aan dit boek omdat de opdrachten duidelijk en behapbaar zijn en worden vanuit meerdere perspectieven bekeken. Daarnaast sluiten de oefeningen goed aan bij het onderwerp dat de schrijfster in het voorgaande hoofdstuk heeft beschreven. Tevens worden er aan het eind van elk hoofdstuk leestips gegeven voor meer verdieping in het thema.

De schrijfster heeft in dit boek, naast de inhoudelijke begeleiding bij rouw, veel oog voor de coach. Zo gaat Dreezens in op de beperkingen als coach als er sprake is van gecompliceerde rouw. Ook moet je als coach kijken naar van wie de hulpvraag komt: van de cliënt zelf of van zijn of haar omgeving. Want coachen is niet per se helpend – of kan zelfs negatiever uitpakken – als de hulpvraag niet van de cliënt zelf komt. Wat mij betreft had ik het een toevoeging gevonden als de schrijfster een hoofdstuk had besteed aan verlies in de verdere levensfasen. Het lijkt mij interessant of rouw anders verloopt wanneer bijvoorbeeld je 50 jaar bent of ouder, dit in vergelijking met kinderen of pubers.

Mijns inziens is het een praktisch, toegankelijk en zinvol boek van toegevoegde waarde voor coaches die mensen begeleiden bij verlies. Door de praktische oefeningen en de aanraders om te lezen kan dit boek ondersteunend zijn voor mensen die rouwen zonder hulpverlening. Daarnaast is het boek te gebruiken bij andere vormen van begeleiding, zoals van loopbaanadviseurs of bedrijfsartsen.

Website Ellen Dreezens: www.livelovelose.nl

Mo Landsman

Studente Master Klinische Psychologie aan de Open Universiteit

Website: www.chronisch-flexibel.nl