Immuno-psychiatrie

Boekrecensie

Immuno-psychiatrie - Het immuunsysteem-uit-balans als oorzaak van psychiatrische aandoeningen
geschreven door Hemmo A. Drexhage

In dit boek wordt de lezer meegenomen in de zoektocht naar de relatie tussen het immuunsysteem en het brein. De immuno-psychiatrie probeert namelijk psychiatrische aandoeningen, zoals een ernstige depressie of bipolaire stoornis, te verklaren vanuit een immuunsysteem dat uit balans is. 

Immuno-psychiatrie is een nieuwe wetenschap die als doel heeft de immunologische achtergrond van ernstige psychiatrische aandoeningen te onderzoeken. Een verkeerd afgesteld immuunsysteem wordt als oorzaak van deze stoornissen gezien. Om deze wetenschap en inzichten toe te lichten en te onderbouwen, hanteert Drexhage een vierdeling in zijn boek. Het eerste deel richt zich op de huidige diagnosestelling van psychiatrische aandoeningen aan de hand van de DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) en er wordt uitgelegd hoe de immuno-psychiatrie hierin een aanvulling kan zijn. In deel twee worden drie regelsystemen bij psychiatrische klachten omschreven: het brein, hormonen en het immuunsysteem. Tezamen vormen de drie systemen het neuro-immuno-endocriene systeem. De schrijver legt duidelijk uit hoe deze drie regelsystemen (samen)werken en omschrijft hoe ze een balans vormen, maar ook hoe dit neuro-immuno-endocriene systeem uit balans kan raken. Volgens het zogenoemde immuunmodel voor psychiatrische aandoeningen worden afwijkingen in het immuunsysteem zichtbaar door een combinatie van erfelijke aanleg en omgevingsfactoren en moet niet alleen het brein worden gezien als oorzaak van psychiatrische aandoeningen. De betekenis van immuno-psychiatrie in de praktijk komt in deel drie aan de orde. Door als behandelaar samen met de patiënt te kijken naar de oorzaken van ernstige psychiatrische aandoeningen kan er toegewerkt worden naar herstel. Ontstekingsgevoeligheid en defecten door vroegtijdige verouderende of niet goed ontwikkelde monocyten en T-cellen spelen hierbij een belangrijke rol. Zo zou een ontstekingsremmer een aanvulling kunnen zijn op de reguliere behandeling, aangezien laaggradige ontstekingen een rol kunnen spelen bij de psychiatrische klachten. De aanpassing van de leefstijl wordt eveneens besproken in deel drie. Er worden een aantal praktische tips aangereikt, zoals veel sporten, een dieet, beperking van hoeveelheid vet en stressreductie. Hoewel deze tips wellicht wat simpel overkomen, ben ik van mening dat de schrijver vanuit de opbouw van de voorgaande hoofdstukken, een goede basis heeft gelegd om te verklaren waarom ze kunnen bijdragen aan klachtvermindering. Dit doet hij door uit leggen wat bijvoorbeeld sporten doet in je lichaam: sporten onderdrukt de neiging tot laaggradige ontsteking, is goed voor de psyche en stimuleert de aanmaak van T-cellen. Dit soort praktische aanvullingen op de theorie maken dit boek wel compleet.

Wat ik prettig vind is dat Drexhage steeds zinnen als kopje gebuikt, waardoor meteen duidelijk is waar het stuk over gaat. Een voorbeeld: Immuuncellen als opbouwers van hormoonproducerende klieren, het brein en ook andere weefsels – waarna per type cel de werking in het brein wordt uitgelegd. Dit maakt de best ingewikkelde materie overzichtelijk en te volgen. De schrijver heeft er bovendien voor gekozen om een apart deel met twee hoofdstukken te wijden aan de verdieping van het functioneren van het immuunsysteem, immuunafwijkingen en de rol die deze afwijkingen kunnen spelen bij psychiatrische aandoeningen. Ook deze hoofdstukken zijn best ingewikkeld en voor de leek minder toegankelijk om te lezen. Sowieso is het boek denk ik niet voor iedereen goed leesbaar. Zelf heb ik wel wat kennis van biologie, immuunsystemen en de psychologie, maar ik heb regelmatig even moeten teruglezen om precies te kunnen begrijpen wat de schrijver bedoelt. De figuren die worden gebruikt ter ondersteuning van de tekst helpen hierbij enigszins. De lijst met moeilijke woorden achter in het boek zijn een goede ondersteuning. De gebruikte casussen maken het leesbaarder en maken aanschouwelijk hoe de immuno-psychiatrie kan bijdragen aan het verminderen van de psychiatrische klachten en het lijden van de patiënt.

Het hele boek is een sterk fundament voor de introductie van immuno-psychiatrie. Wel denk ik dat dit boek vooral zinvol en een aanrader is voor mensen die werken in vakgebieden als psychiatrie, neurologie, geneeskunde en dergelijke en zich willen verdiepen in de immuno-psychiatrie. Hoewel immuno-psychiatrie nog in de kinderschoenen staat en er nog veel meer onderzoek gedaan moet worden, biedt deze wetenschap een nieuw inzicht in psychiatrische stoornissen. Drexhage laat naar mijn mening met zijn boek zien dat het immuunsysteem-uit-balans een verklaring kan bieden voor ernstige psychiatrische stoornissen en zo een bijdrage kan leveren aan het verminderen van het lijden van deze patiënten. En dat maakt dit boek van grote waarde.

Voor meer informatie, achtergronden en onderzoek naar de relatie tussen het immuunsysteem en ernstige psychiatrische stoornissen: https://moodstratification.eu/

Mo Landsman, studente Klinische Psychologie aan de Open Universiteit

Website www.chronisch-flexibel.nl

Reacties mogen gestuurd worden naar info@kloosterhof.nl