Is geluk een ‘moetje’?

Met gemengde gevoelens sla ik mijn favoriete magazine dicht. Een prachtig blad, maar zo ontzettend ‘zen’ en ‘geluk makend’ dat ik gewoonlijk na afloop snakkend naar ellende een thriller van Kay Scarpetta induik. Nu ik erover nadenk: je kunt tegenwoordig bijna geen tijdschrift meer openslaan of het gaat wel over geluk of zingeving. Geluk lijkt hot.

Waarom eigenlijk? Als je de recente studies wil geloven, beïnvloedt je geluksgevoel je levensverwachting, gezondheid, creativiteit, inkomen en de mate waarin je slaagt in het hebben van duurzame vriendschappen en relaties. De lijst groeit, want er wordt steeds meer onderzoek gedaan. Je kunt je afvragen of we zo langzamerhand niet doorslaan in geluk.

Onlangs bekeek ik een lezing van Sonja Lyubomirsky die stelde dat maar 50% van je geluksgevoel afhankelijk is van je genen. Daarbovenop zou maar 10% afhankelijk zijn van je levensomstandigheden. Er zijn studies die 8%, 12% of 18% als indicatie geven. Maar dan blijft er dus minimaal 30% (en op zijn best zelfs 40%) over voor het zelf veroorzaken van méér geluk. Het sluit goed aan bij wat ik als ondernemer als stelregel heb: ondanks tegenslagen heb je veel in eigen hand. En hoe vaker en meer je iets probeert, des te groter de kans dat je erin slaagt om in ieder geval één ding te bereiken. 

Datzelfde lijkt op te gaan voor wie meer geluk wil ervaren. Je kunt simpelweg een lijst maken van dingen die je gelukkig stemmen en ze dagelijks agenderen. Voordat je nu ijverig je pen oppakt: té veel gefocust zijn op geluk schijnt juist teleurstelling op te roepen, zoals postdoc Lahnna Catalino eens mooi in een essay[1] verwoordde.

Misschien omdat we te snel vergeten dat duurzaam geluk niets te maken heeft met het ontwijken van negatieve ervaringen of emoties. We moeten onszelf eraan herinneren dat deze dingen bij het leven horen. Hoe gelukkig je ook bent of zult worden, het zal je niet behoeden voor die andere kant van het leven. Roep dus niet ‘waarom ik?’ als het tegenzit, maar accepteer het en ga lekker in een hoekje je wonden likken of huil je ogen uit je lijf (ook dat schijnt een positief effect te hebben – maar dat terzijde).

Vandaag is voor mij een goede dag. De zon scheen en na een paar donkere, natte dagen was dat voor mij alweer genoeg om zingend op de fiets te stappen. Heb ik de happy genes? Geen idee. Maar twintig jaar geleden besloot ik om niets meer te doen wat ik niet leuk vond. Heel puberaal, maar ik werd er wel een stuk gelukkiger van. Om de balans te houden geef ik mijn pech ook geregeld een podium. Sterker nog, ik schreef een heel boek over welk falen uiteindelijk tot magere ondernemerssuccesjes leidde. Als ik daarna collega-ondernemers sprak die het boek hadden gelezen, vonden ze het heel herkenbaar en waren ze net zo openhartig over hun eigen tegenslagen. Op dat moment waren we even heel gelukkig samen.

Alexandra Smith (1975) van Fabel is zelfstandig verhaalcoach en storytellingexpert. Onlangs behaalde ze het certificaat The Science of Happiness bij de University of Berkeley.