Boekrecensie Het hoogsensitieve brein

waarom je een vis niet moet vragen in een boom te klimmen

Wil je meer weten en begrijpen over het hoogsensitieve brein en hoe dit tot uiting komt bij hoogsensitieve mensen? Dan is dit boek wellicht iets voor jou.

Het doel van dit boek is volgens de schrijfster om hoogsensitiviteit beter te begrijpen, te waarderen en de mogelijke talenten die zichtbaar worden als we de vis als zwemmer zien en niet als bomenklimmer.

De basis van dit boek ligt in wetenschappelijke inzichten met betrekking tot de werking van het hoogsensitieve brein. Dit komt zichtbaar terug in het boek met name in de eerste drie hoofdstukken waarin de schrijfster zowel haar persoonlijke ervaringen als hoogsensitief persoon als de werking van het (hoogsensitieve) brein toelicht. Ook legt ze uit wat de klachten en problemen zijn waar hoogsensitieve mensen tegen aan lopen in het dagelijks leven. Vervolgens heeft Bergsma de werking van het hoogsensitieve brein onderverdeeld in drie hoofdonderdelen; het opmerken van, het verwerken van en het reageren op informatie uit de omgeving. In vergelijking met een niet-hoogsensitief brein is het brein van een hoogsensitief persoon in staat meer stimuli op te merken, het verwerken deze stimuli gaat diepgaander en ze ervaren intensere emoties en een hogere mate van stress in een situatie dan iemand die niet hoogsensitief is. In hoofdstuk vijf tot en met acht worden deze drie hoofdonderdelen uitgebreid besproken aan de hand van voorbeelden, onderzoeken en afbeeldingen.
In hoofdstuk negen wordt stress, het brein en emotionele geletterdheid en hun onderlinge relatie nader toegelicht. Het hoogsentieve brein is gevoeliger voor stress. Emotionele geletterdheid houdt in dat je de juiste emotiewoorden op het juiste moment weet te gebruiken. Dit zorgt er voor dat je een situatie goed inschat waardoor je brein de goede instructie krijgt en een passende lichamelijke reactie in gang zet.
Hoofdstuk tien draait om sociale afwijzing en zelfcompassie waarbij er een link wordt gemaakt naar sociale stress en de impact hiervan. Hoogsensitieve mensen ervaren meer stress in dezelfde situatie, zijn gevoeliger in een sociale situatie en gevoeliger voor afwijzing.
In het laatste hoofdstuk worden talenten onder de loep genomen. Een tiental talenten voor mensen die hoogsensitief zijn worden vermeld. Hier komt ook de titelverklaring aan bod: een vis moet je niet vragen in een boom te klimmen. Elke vis zal zich dom voelen of een mislukking en toch zal het blijven proberen te slagen. Dit is uitputtend en activeert het stresssysteem. Zo voelen mensen met hoogsensiviteit zich vaak in voor hen niet-optimale omgeving. Compassie en een emotiewoordenboek zijn helpend om een geschiktere omgeving te creëren waarin je je talenten meer tot uiting kan laten komen.

Als geheel vind ik het een compleet boek die de vragen beantwoord over wat hoogsensitiviteit is en hoe dit werkt in het brein en in het dagelijks leven. De wetenschappelijke onderbouwing en uitleg hoe het brein werkt ondersteunen dit. De opbouw van het boek is goed, ook de samenvatting aan het eind van elk hoofdstuk is verhelderend. Wel vind ik het laatste hoofdstuk over talenten wat kort omdat het (h)erkennen van hoogsensitiviteit een plek verdient in onze samenleving en het belang hiervan om hoogsensitieve mensen goed te kunnen laten functioneren. Aan de andere kant; het is geen zelfhulpboek. Dit maakt tegelijkertijd dat ik de persoonlijke ervaringen van de schrijfster zelf aan het begin van de hoofdstukken minder passend vind. Zelf had ik het sterker gevonden om bv casus te gebruiken in een box ter ondersteuning van de wetenschappelijke inzichten. Ik heb wel wat kennis van de werking van het brein; de vraag is of mensen zonder die kennis dit boek goed kunnen begrijpen.
Het boek als geheel kan wel dienen als een handvat voor bijvoorbeeld professionals in de gezondheidszorg, onderwijs of in de hulpverlening om meer inzicht en kennis over hoogsensitiviteit te krijgen en zo mensen beter te kunnen helpen of te begeleiden.

Website voor meer informatie over hoogsensitiviteit:

Mo Landsman, Studente Master Klinische Psychologie aan de Open Universiteit
www.chronisch-flexibel.nl