Dit is jouw leven

Ervaar de effecten van de positieve psychologie

Lange tijd heeft de psychologie vooral aandacht gehad voor onplezierige emoties als verdriet, angst, depressie, schaamte. De stroming van de positieve psychologie bracht daar verandering in door zich juist te richten op positieve emoties en ervaringen. Aandacht daarvoor en ontwikkeling ervan zet een positieve spiraal van creativiteit en persoonlijke groei in gang. Dit vraagt om bewustwording en herwaardering van het positieve dat al aanwezig is. ‘Dit boek gaat over levenskunst’ is de beginzin van het (zelf)hulpboek van Bohlmeijer en Hulsbergen. Het is een vervolg op hun boek ‘Voluit leven’ (2009, inmiddels 7^e druk). Van Bohlmeijer, hoogleraar psychologie, en een andere auteur verscheen recent het wetenschappelijk ‘Handboek Positieve Psychologie’.  ‘Dit is jouw leven’ is toegeschreven naar de niet-professionele lezer, die zoals uit de titel blijkt direct wordt aangesproken, maar het is zeker geen populistisch zelfhulpboek. Het beschrijft in acht hoofdstukken op heldere en uitnodigende wijze de theorieën van de positieve psychologie, en sluit elk hoofdstuk af met een reeks welomschreven oefeningen, met titels als: ontdek je sterke kanten, ‘moeten’ veranderen in ‘willen’, ervaren van flow (volledig opgaan in activiteiten en optimale zelfrealisatie), versterken van optimisme en hoop, ontmantelen van pessimistische gedachten, compassievol omgaan met jezelf en anderen.

Positief leven kent vier dimensies: lichamelijke (die krijgen hier minder nadruk); psychologische (hoofdstukken 1 tot 7) over onder meer persoonlijke ontwikkeling, zelfwaardering en compassie, optimisme en hoop, omgaan met traumatische gebeurtenissen en tegenslag; sociale (hoofdstuk 7) over samenwerking en samenspel, verbondenheid met en waardering door anderen; spirituele (hoofdstuk 8) over zelfoverstijging, zingeving en verbondenheid met een groter geheel. Als kernvaardigheden worden beschreven: verbinding zoeken, reflecteren en vriendelijkheid of geven (dienen).

Positief leven is eerder een levenswijze of levenshouding dan een eindresultaat. Het gaat om de intentie te groeien als mens, het betere uit jezelf en de ander te halen, te leren van ervaringen. Dat is iets anders dan altijd verkeren in een opperbeste stemming. Het begin ligt bij accepteren van jezelf, waarnemen zonder te oordelen, gevoelens herkennen en uiten, ze koppelen aan je behoeften en concreet aangeven wat je van een ander wil. Auteurs werken het begrip ‘actief luisteren’ uit in termen van de positieve psychologie.

Sterk in hun boek is de verbinding tussen theorie en oefeningen die aanzetten tot persoonlijke verwerking van het gelezene. Instructief zijn de voorbeelden van compassievolle communicatie, waarbij op een negatieve een benadering van de ander niet met negativiteit gereageerd wordt, maar zonder een direct oordeel, met aandacht voor gevoelens, behoeften en strevingen van de ander. Dit leidt tot actief luisteren, en beslist niet tot een softe bedoening. ‘Dit is jouw leven’ kan worden gelezen zonder voorafgaande kennis van de positieve psychologie. Een index wordt gemist, wel wordt aan het eind verwezen naar aanbevolen literatuur.

Nel Jagt – supervisor en opleider maatschappelijk werk