Recensie Handboek professionele schoolcultuur, focus op koers en gedrag
Bij het woord professioneel moet ik altijd denken aan stropdassen en aktetassen. Moest, moet ik zeggen, want dit is nu voorgoed veranderd.
Vorig jaar stond in dit blad een artikel van Henk van Galen : “Welbevinden op school; een belangrijke factor voor een professionele schoolcultuur”. Ik was blij verrast dat hij in dit artikel inzoomde op de professionele schoolcultuur met de vraag: draagt het gedrag dat plaatsvindt op de school bij aan welbevinden?
Zelf heb ik me vanuit de positieve psychologie het laatste decennium gericht op het verbeteren van het welbevinden van leerlingen via het scheppen van een goede sfeer in de klas en op school. Sfeer hangt nauw samen met cultuur, dus ik was erg benieuwd naar dit boek.
Cultuur lijkt vaak ongrijpbaar en moeilijk te veranderen, maar na het lezen van dit boek worden zaken die onbewust of onder het oppervlak spelen een stuk duidelijker. Gedrag van mensen laat zien wat er speelt, wat er achter zit, en hoe dingen in stand gehouden worden, zelfs als een half team vertrekt en er nieuwe collega’s komen.
Glashelder wordt uitgelegd wat cultuur is, wat professioneel is, wat welbevinden inhoudt, waarom dat zo belangrijk is. Het boek is als volgt ingedeeld:
- De professionele schoolcultuur
- De koers van de school
- Professionele communicatie
- Professioneel gedrag
- Leiderschap
- Het traject naar een professionele schoolcultuur
Het boek richt zich vooral op schoolleiders, maar is eigenlijk interessant voor iedereen die op een school werkt, want cultuur is iets wat je met z’n allen deelt. Dit boek is een absolute must voor iedereen die zijn school wil verbeteren, maar ook interessant voor scholen waar alles redelijk goed loopt, puur om het inzicht in hoe mechanismes rond cultuur werken, en hoe je het goed kunt houden.
Dat ik als leraar geregeld mopper over een gebrekkige communicatie bij ons op school had ik altijd gezien als verantwoordelijkheid van de schoolleiding. Nu weet ik dat ik evengoed een aandeel heb. In plaats van te mopperen bij het koffieapparaat, kan ik ook stappen zetten om zelf te communiceren wat ik nodig heb.
Waar het om draait in dit boek:
Cultuur is gedrag dat mensen in een groep met elkaar delen. Dit gedrag is grotendeels onbewust. Het zijn de ongeschreven regels in de school. Wanneer een nieuwe docent tot een team toetreedt scant deze wat de gebruikelijke omgangsvormen zijn in dit team. Dan treedt het principe op: ‘Je hoort er pas bij als je doet zoals wij’. Zo wordt gedrag door nieuwe medewerkers overgenomen.
Een Professionele Schoolcultuur is een cultuur waarin alle gedrag, van iedereen:
– bijdraagt aan de doelen van de school,
– bijdraagt aan toename van welbevinden van de persoon zelf,
– en óók bijdraagt aan toename van het welbevinden van anderen.
Bovendien wordt in een professionele cultuur gedrag dat hier tegenin gaat op vriendelijke wijze, doch uiterst effectief, begrensd.
Het boek staat vol met realistische voorbeelden en is zeer compleet. Er is aanvullend online materiaal zoals vragenlijsten om te inventariseren hoe het nu op school gaat, en wat er beter kan.
Een aanrader!