Standvastig
Alles gaat tegenwoordig maar sneller en sneller en we voelen constant druk om ons maar te blijven ontwikkelen. Een hoop mensen grijpen daarom naar zelfhulpboeken en -cursussen die ons weer in contact willen laten komen met ons innerlijke zelf. Svend Brinkmann, hoogleraar Psychologie aan de Universiteit van Aalborg, hekelt deze ‘zelfhulpcultuur’ en geeft een verfrissend antwoord op alle zogenaamde positieve psychologie.
Svend Brinkmann leert je hoe je kunt samenwerken met anderen én toch volledig jezelf kunt zijn, door gewoon af en toe nee te zeggen en bovenal stevig in je schoenen te staan. Geïnspireerd door onder meer de filosofie van de stoïcijnen is Standvastig uiteindelijk hét nieuwe zelfhulpboek voor deze tijd.
Recensie Standvastig – Svend Brinkmann – onder alle omstandigheden jezelf blijven
Op de voorkant zit een groene stikker geplakt met de tekst: ‘#1 anti-zelfhulpboek bestseller uit Denemarken’. Het woord ‘anti-zelfhulp’ roept wel mijn interesse op, net als de tekst in het groen op de achterkant: ‘ vermijd onnodig positief denken ’. Het boek is toegankelijk geschreven en omvat 174 pagina’s.
Standvastig is een boek die tracht een antwoord te bieden op de accelerende cultuur, waarin we steeds sneller moeten en ons continue dienen te blijven ontwikkelen, en daarnaast op de explosieve groei van de zelfhulp boeken, die als bestsellers over de toonbank gaan. De schrijver probeert in dit boek duidelijk te maken dat we, doordat we massaal naar de zelfhulpboeken grijpen, deze accelerende cultuur juist in stand houden. Omdat we ons teveel naar binnen richten en in deze zelfhulp-cultuur mee gaan, blijven we mensen op voeten, in plaats van mensen met wortels. En mensen met wortels, die hebben een antwoord op de snelle ontwikkelingen, want die zijn standvastig.
Het boek biedt je zeven stappen om wortels te leren schieten, standvastig te worden en stil te staan, en deze stappen worden per hoofdstuk uitgewerkt. Standvastig is vooral gebaseerd op de filosofie van de Stoïcijnen. Door de 7 stappen: - Stop met naar je innerlijke stem te luisteren, Concentreer je op de negatieve aspecten van je leven, Zet je nee hoed op, Onderdruk je gevoelens, Ontsla je coach, Lees een roman in plaats van een zelfhulpboek of biografie en Sta stil bij het verleden - te begrijpen en leren toe te passen, ben je in staat je plicht te doen, stilstaan en je te wortelen. Aan het einde van elke stap volgt het kopje: ‘wat kan ik doen’, waarin wordt uitgelegd hoe je zelf de stap kan toepassen. Dit roept bij mij de vraag op wat er dan zo ‘anti-zelfhulp’ is aan dit boek. Want volgens mij is dit ook een soort van zelfhulpboek, alleen is dit meer geschreven met een negatievere blik en als een verzet tegen de snelle cultuur.
Wat mij als eerste opviel toen ik het boek las, is dat het woord ‘moeten’ heel veel wordt gebruikt. Ik kreeg er de kriebels van, zeker in de eerste hoofdstukken, maar ook verzet tegen dit boek. De woordkeus is af en toe erg negatief en vind ik dat de schrijver zich nogal respectloos en eigenlijk ook onkundig, oordeelt over andere stromingen in de psychologie maar ook over bijvoorbeeld als Seligman (en dat terwijl de schrijver docerend psycholoog aan de universiteit is). Het wordt erg duidelijk dat de positieve psychologie, termen als positief, optimisme en groei, geen favoriete termen zijn van de schrijver; positieve tirannie noemt hij het. Deels ben ik het wel met hem eens dat we soms doorslaan in het overal iets positiefs in zoeken en dit vooral te benoemen. Zelfs ernstig zieke mensen geven al aan dat ze er veel van hun ziekte hebben geleerd of nog extremer; het niet hadden willen missen als ze het mochten overdoen. Het leven is af en toe echt zwaar, negatief of moeizaam. Daarnaast ben ik wel van mening dat de schrijver zich behoorlijk laat gaan over het positief denken en vraag ik me af of hij de Positieve Psychologie als stroming wel heeft onderzocht qua inhoud.
De filosofie van de Stoïcijnen komt vooral naar voren in de toepasbaarheid van de zeven stappen. In het begin wordt kort filosofie van de Stoïcijnen uitgelegd. Dit wordt wel iets meer verduidelijkt als je de tips leest. Bijvoorbeeld bij stap 2 concentreer je op het negatieve in je leven; dit kun je toepassen door negatieve visualisatie ( beseffen van je sterfelijk bent ) te gebruiken. Het filosofische in dit boek is prima te volgen als leek.
Samenvattend komt het erop neer dat het een toch wel vernieuwend boek is, al blijf ik van mening dat het wel een soort van zelfhulp boek is, met een andere (helaas wel wat negatieve) kijk op hoe wij als mensen, ons blijven ontwikkelen en groeien, en niet meer in staat lijken ons te wortelen. Door ons meer naar buiten te richten, de focus wat meer op traditie, cultuur en plicht te leggen, kunnen we ons het hoofd bieden aan alle hoge eisen van de huidige accelerende cultuur. Voel ik me nu standvastig of in staat standvastig te worden na het lezen van dit boek? Nee, dat denk ik niet. Zoals Brinkmann het voor zich ziet, is niet iets voor mij; ik ben toch optimistischer. Wel zit in elke stap iets van een kern van waarheid, wat zo nu en dan, in een lichtere variant, niet verkeerd is om toe te passen. Af en toe eens nee zeggen, of je woede een keer te onderdrukken of toch die roman lezen. Zoek je een boek om eens anders te kijken naar de cultuur waarin we leven, dan is dit wel een aanrader. Het is een goede poging om ons eens wakker te schudden en even stil te staan waar we mee bezig zijn.
Mo Landsman
Studente Master Klinische Psychologie aan de Open Universiteit
