Van burn-out naar levenszin - de natuurlijke ordening als helend principe

Boekrecensie

Burn-out is een bekend en maatschappelijk fenomeen. Volgens het TNO heeft 16 procent van de bevolking burn-outachtige klachten en de gemiddelde leeftijd waarop mensen hier last van krijgen wordt steeds lager. Dit maakt inzicht in en de behandeling van de dieperliggende oorzaken van burn-out belangrijk. Wat zijn de symptomen van burn-out en welke factoren dragen bij aan het ontstaan van burn-out? Wat zijn de onderliggende oorzaken, die volgens de schrijfster al vroeg in ons leven zijn geplant? Hoe kun je blijvend herstellen met behulp van een holistische aanpak? Hierover gaat dit boek.

De hoopgevende titel, Van burn-out naar levenszin, en het pakkende kleurgebruik van het omslag werken uitnodigend. De opbouw van het boek is logisch en overzichtelijk. Na de inleiding volgt een deel over diagnostiek van burn-out, met uitgebreid omschreven klachten op meerdere gebieden en de nadruk op de onderliggende thema’s die een rol spelen bij het ontstaan van burn-out. Het tweede deel legt de focus op de weg naar herstel waarin verwezen wordt naar de thema’s die besproken zijn in het eerste deel. Interventies bij (beginnende) burn-out worden hierin uitgewerkt en zijn bedoeld voor de begeleiders. In het derde deel vallen de eerdere delen samen in een ruimer perspectief en is er aandacht voor het luisteren naar de natuurlijke ordening. Tot slot is er een aantal praktische bijlagen en worden er ruimschoots referenties en bronnen genoemd.

Vernieuwend aan dit boek is de focus op de vroeg geplante zaadjes die kunnen bijdragen aan het ontstaan van een burn-out. Coerts beschrijft in het eerste deel uitgebreid drie thema’s die hierbij naar haar mening een grote rol spelen, namelijk niet-genomen rouw, plekverwarring en passie in de schaduw. Bij niet-genomen rouw neemt je levensenergie af. Verlies heeft vele gezichten: verlies van je baan, je gezondheid, partner, enzovoort. Als je geen tijd neemt om te rouwen of te reflecteren verlies je levenskracht en het gevoel van zin of betekenis. Plekverwarring kan leiden tot overbelasting aangezien je taken op je neemt die niet bij jou horen of bij jouw plek. Focusverlies ontstaat als je passie in de schaduw staat. Je leeft dan te weinig vanuit je hart. Vadersdochters en moederszonen zijn eveneens van belang. Hiermee doelt de schrijfster op de vrouwelijke en mannelijke kant van een mens. Aan de hand van de fasen van de levenscirkel – welkom heten/contact maken, hechten/intimiteit, afscheid nemen/verliezen, rouwen en betekenis ervaren- legt Coerts uit hoe deze fasen bijdragen aan een secure base of juist het tegenovergestelde. Het is interessant om de diepgang over deze onderwerpen te lezen om zo jezelf beter te begrijpen. Zo worden de verschillende hechtingsstijlen uitgelegd en ook hoe deze stijlen tot uiting komen en hun bijdrage kunnen leveren aan het ontstaan van burn-out(klachten). Door inzicht te krijgen in de manier waarop deze thema’s in jouw leven een rol speelden en nog spelen ontstaat er ruimte om tot een diepgaande onomkeerbare transitie te komen.

In het tweede deel ligt de focus op interventies die aansluiten bij de genoemde thema’s in deel 1 en hoe deze interventies toe te passen. De interventies zijn gericht op herstel en hebben een holistische basis. Daarnaast voegt de schrijfster toe wat je als begeleider bij jezelf dient te herkennen en in te zien wil je je cliënt goed bijstaan en begeleiden. Dat maakt dit tweede deel erg interessant en toepasbaar. De interventies zijn breed qua vorm en type. Deze interventies staan in boxen omschreven. Er zijn bijvoorbeeld opdrachten om een verhaal of brief te schrijven, er staan yogaoefeningen in en soorten vragen die je als begeleider kan stellen. De schrijfster legt duidelijk uit wanneer en waarbij bepaalde oefeningen zinvol zijn of kunnen bijdragen aan herstel. Iedereen is anders en dat vraagt om maatwerk. Wat naar voren komt in het boek is dat je als begeleider meerdere houdingen kan aannemen en dat er duidelijk wordt uitgelegd welke rol aansluit bij de verscheidene opdrachten en fasen. Tevens wordt er regelmatig verwezen naar de theorie en achtergrond en oefeningen in eerdere hoofdstukken De schrijfster gebruikt voorbeelden uit de praktijk alsook haar eigen ervaringen. Tot slot wordt in een hoofdstuk in het derde deel het grotere geheel beschreven: hoe de maatschappij en organisaties hun rol spelen in de thema’s die in het boek worden behandeld. De maatschappij en organisaties komen in het hele boek wel aan de orde. Binnen een bedrijf aandacht te geven aan bijvoorbeeld rouw (stel; er is een werknemer overleden) draagt bij aan het verminderen van stressklachten. Dat maakt het een compleet geheel, want de rol en invloed van de maatschappij en organisaties speelt bij burn-out eveneens mee.

De kracht van dit boek is dat het zowel voor een individu als behandelaar handreikingen biedt voor het vergroten van het inzicht in de onderliggende oorzaken van burn-out en voor de weg naar herstel. Daarnaast is het boek toegankelijk geschreven, waardoor het voor een breed publiek geschikt kan zijn. Er staan prachtige vragen in die je jezelf of iemand anders zou kunnen stellen. Zoals: Wat raakt mij nu zo? Of: hoe neem jij afscheid?

Het boek biedt inzicht in hoe je nu met zaken als rouw, je plek en passie omgaat (en hoe je dat voorheen dééd) en van een holistische aanpak houdt. Dit boek is sowieso interessant ook als je geen burn-out hebt. Een aanrader voor iedereen die zich meer wil verdiepen in onderwerpen als rouw, passie en je plek in de wereld, en voor coaches, trainers, begeleiders van mensen met burn-out(klachten).

Mo Landsman, studente Klinische Psychologie aan de Open Universiteit

Website www.chronisch-flexibel.nl