Crisis als kans

5 tips om positief om te gaan met onze twijfels en onzekerheden in tijden van corona 

De strenge coronamaatregelen schudden ons dagelijks leven stevig door elkaar. We zijn wakker geworden in nieuwe wereld, en dat gaat gepaard met gevoelens van twijfel en onzekerheid. Professor psychologie Ernst Koster geeft 5 tips hoe we hiermee constructief kunnen omgaan door nieuwe doelen te stellen in het leven.

We zitten in het oog van de storm. Zo voelt het toch. Hoe lang en hoe heftig de storm wordt is voer voor virologen en economen. Maar dat het stormt is duidelijk. Het coronavirus is hard bezig om veel van onze zekerheden weg te poetsen.

Eerste prioriteit is dat we de storm heelhuids doorkomen. Artsen, verpleegkundigen, ziekenhuizen, wetenschappers en bestuurders zijn de kapiteins waar we naar kijken om ons heelhuids door de storm te loodsen.

Tegelijkertijd is de aanslag op onze zekerheden verwarrend en beangstigend. Meer geïsoleerd dan ooit slaat de vertwijfeling toe: Komt dit nog goed? Op vlak van gezondheid, op vlak van onze banen en bedrijven met volle bezorgdheid voor onze naasten, de ouderen en de kinderen. Doelen die gisteren nog uiterst belangrijk waren zijn vandaag naar de achtergrond verdwenen en maken plaats voor heel wat nieuwe vragen.

De crisis als kans
Vanuit de psychologie kennen we dit fenomeen. De crisis als kans. Het moment waarbij onzekerheid en vertwijfeling en het wegvallen van doelen die eerst van belang waren ons doen stilstaan bij hoe we dit leven anders gaan aanpakken. Dit klinkt tot nog toe wellicht wat zweverig en overdreven gezellig, in de zin van: “Joepie, er is een gezellige crisis en nu gaan we alles anders doen”. Echter, dergelijke crisis aanvatten om waarden en doelen in het leven te herevalueren is allesbehalve een zweverig proces. Integendeel, de scherpte van het denkproces is cruciaal om een crisis te kunnen aanwenden als kans. Wat concrete tips vanuit psychologisch onderzoek:

1. Een crisis is een goed moment om levensdoelen te herevalueren NIET om acute en overhaaste beslissingen te maken. De zaak of het huis verkopen is (hopelijk) niet direct aan de orde.
2. Het denken dient geïnformeerd te zijn door de gevoelens. Hoe voelt het om eens een periode uit de ratrace te stappen? Hoe is het om een periode thuis te zijn, wat meer aandacht te hebben voor de kinderen, de partner, de tuin? Verstandig denken wordt geïnformeerd door het gevoelsleven. Hierbij kan het nuttig zijn om dit gevoelsleven de ruimte te geven, los van al het geweld van de continue informatiestroom. Uiteraard dien je goed op de hoogte te zijn van de huidige stand van zaken. Maar het kan ook een uurtje zonder.
3. Durf experimenteren met je activiteiten en interesses. Natuurlijk niet met de sociale activiteiten maar wél met de interesses, hobby’s, binnen of buiten, etc. Hier kan het met name interessant zijn om bezig te gaan met activiteiten die zinnig zijn voor jou of je medemens. Probeer via je interesses en je waarden voeling te krijgen met wat je wilt leren en/ of betekenen in dit leven.
4. Probeer een conversatiepartner te betrekken bij dit proces, indien mogelijk. Het helpt als je zelf dient te verwoorden wat je ervaart, leert en denkt. Het in woorden omzetten van je gedachten- en gevoelsproces zorgt voor een scherpere focus en maakt het denkwerk minder vrijblijvend.
5. Noteer wat je ontdekt tijdens dit proces. Als er straks een terugkeer is naar business-as-usual en alle hectiek terug overneemt, kunnen nieuwe ideeën snel ondergesneeuwd raken. Zorg ervoor dat je nadenkt over de specifieke uitvoering van je nieuw verworven inzichten. Als je nieuwe ontdekkingen doet met jezelf wil je deze een serieuze kans geven. Hoe  vaak pakken we eigenlijk de tijd om stil te staan en te reflecteren? Nu we gedwongen zijn om dat te doen, kunnen we dit proces best grondig en serieus doen.

We gaan er de komende periode “het beste van moeten maken”. In deze periode waar we heel zorgvuldig en verstandig om dienen te gaan met alle risico’s die op ons afkomen kan een focus op nieuwe leerervaringen en inzichten opdoen een positieve focus geven. Dit is niet eenvoudig maar wel erg leerzaam. Zoals men zegt: “Never waste a good crisis.” (bron: VRT NWS | Ernst Koster)