De onvrijwillige sponsorloop
of hoe de mensen uit Wunsiedel de neonazi’s overwonnen
Als wetenschapper ben ik natuurlijk strikt voor evidence-based werken; projecten moeten zijn gebaseerd op theorie en middels wetenschappelijke studies moet hun effectiviteit zijn aangetoond.
Toch is een stiekeme hobby van mij is om projecten te ontdekken, die inzichten vanuit de positieve psychologie gebruiken, zonder dat de initiatiefnemers het ook maar door hebben. Eén van mijn favoriete ‘vondsten’ is een project uit het stadje Wunsiedel, die een probleem op bijzonder creatieve manier hebben aangepakt en opgelost.
Hun probleem was dat er ieder jaar weer, sinds 1988, neonazi’s in grote getallen kwamen opdagen om er te demonstreren. De idyllische ligging van hun stadje werd hun noodlottig. Rudolf Hess, plaatsvervanger van Hitler, was na zijn suïcide naar eigen wens begraven in Wunsiedel, waar zijn familie ooit een vakantiewoning had. Zijn graf werd een bedevaartsoord voor neonazi's.
Wat de mensen uit Wunsiedel ook deden, tegendemonstraties, negeren, gerechtelijke procedures, niets werkte. Konden ze het even gerechtelijk tegenhouden, had de rechte scene al een nieuwe juridische truc bedacht om het door te laten gaan. Het volgende jaar stonden hun ‘oude bekende’ weer op straat. Zelf nadat het graf geruimd werd, bleven de neonazi’s komen opdagen. Totdat de bewoners opeens op een briljante idee kwam. Als het ertegen vechten niet hielp, waarom het geheel niet omdraaien? Als je er toch niets tegen kunt doen, dan kun je het tenminste zinvol gebruiken, zo hun idee.
Zij zetten het burgerinitiatief ‘Wunsiedel is bont - niet bruin’ op. Ze maakten van de demonstratie een (onvrijwillige) sponsorloop. Voor iedere meter die de demonstranten aflegden, werd tien euro aan de organisatie EXIT1 gedoneerd, die mensen helpt om uit de rechtse scene te stappen. Toepasselijk was het motto van de dag ‘Rechts tegen rechts’2. Het geld werd van tevoren verzameld, met hulp van burgers en ondernemers uit Wunsiedel was het nodige bedrag snel bij elkaar. De bewoners bleken er plezier in te hebben en met veel creativiteit werkten ze hun idee uit. Ze hadden grote spandoeken geknutseld, waarmee ze de nazi’s met humorvolle uitspraken aanmoedigden om door te lopen.
Als de protestmars dan het einde bereikte werden zij met confetti, muziek en onder grote applaus begroet. Iedereen krijgt een oorkonde overhandigd waarop de nazi’s konden lezen dat ze zonet een donatie van 10.000€ mogelijk hadden gemaakt voor een organisatie die tegen neonazi’s vecht. Humor, plezier en sluwheid nam het die dag op tegen haat, intolerantie en domheid. En won. Hun idee is ondertussen al met succes door andere steden overgenomen.
Het geniale aan dit verhaal is dat in Wunsiedel gerealizeerd werd, wat positieve psychologen al lang roepen: In plaats van steeds op het probleem te focussen er op een andere manier tegenaan kijken. Ook al hoeven we gelukkig niet allemaal het hoofd te bieden tegen een horde schreeuwende neonazi’s, we kunnen toch allemaal wat leren van de burgers van Wunsiedel en ons afvragen: Waar ligt de kracht van een situatie? En hoe kunnen we onze sterktes op een creatieve manier inzetten om met moeilijkheden om te gaan? Dank u, mensen uit Wunsiedel!
1 http://www.exit-deutschland.de/start/
2 http://rechtsgegenrechts.de/
Laura Weiss is Phd- studente aan de Universiteit Twente, afdeling Psychologie, Gezondheid en Technologie. Zij doet effectonderzoek naar de Geluksroute, een interventie gericht op eenzame mensen met gezondheidsklachten, gebaseerd op Positieve Psychologie. Haar expertise en onderzoeksinteresse liggen bij het bevorderen van het welbevinden van kwetsbare mensen.
