Leidinggeven alsof je een feest geeft

Zo kan iedereen optimaal functioneren

Hoe strenger hoe beter? Lang niet iedereen denkt tegenwoordig nog dat dat geldt als het over leidinggevenden gaat. Leidinggevenden moeten zich juist opstellen als gastheer of -vrouw, en dus flexibel zijn in hun houding, zeggen sommigen zelfs. Op die manier zouden medewerkers meer tot hun recht komen en beter werk afleveren.

Stel: je geeft een feestje: je prikt een datum, beslist wie je uitnodigt en doet je inkopen. Op de avond zelf verandert je rol van initiatiefnemer en organisator in deelnemer en verbinder. Je verwelkomt je gasten en stelt hen aan elkaar voor. Of de avond slaagt, ligt niet alleen in jouw handen: ook je gasten zijn daarvoor verantwoordelijk.

Deze metafoor van de leider als gastheer is bekend geworden door de Britse kernfysicus en consultant Mark McKergow. Sinds hij in 2009 over host leadership publiceerde, wordt zijn visie in allerlei organisaties in de praktijk gebracht, ook in Nederland. "Gastvrij leidinggeven gaat over medewerkers zich welkom laten voelen, zodat zij optimaal functioneren en zich kunnen ontwikkelen", zegt arbeids- en organisatiepsycholoog Eline Kuiper.

Kuiper past de ideeën van McKergow toe in haar baan als hr-manager bij Hotel Arena in Amsterdam. "Dat begint al op de eerste werkdag. Nieuwe medewerkers ontvangen thuis een handgeschreven kaart waarop staat dat wij ons verheugen op hun komst. Op de dag zelf laten we hen speeddaten met collega's in andere functies. Of je nu afwasser, salesmanager, schoonmaker of receptiemedewerker bent: je voelt je direct verbonden."

Dans van de leidinggevende
"De leider als gastheer neemt op verschillende momenten verschillende rollen aan", zegt klinisch psycholoog en TPP-redactielid Fredrike Bannink. "De ene keer neem je het voortouw en beslis jij, de andere keer geef je medewerkers de keuze. Soms verbind je, dan weer ben je deelnemer. Het ene moment bewaak je grenzen, het andere geef je teamleden de ruimte. De kunst is om te weten wanneer je een stap vooruit moet zetten, en wanneer een stap achteruit. Dat is de dans van de leidinggevende."

Een van de kenmerken van een host is dat hij 'oplossingsgericht' leidinggeeft. "Veel managers komen niet toe aan het uitwerken van hun ideeën, doordat ze constant brandjes aan het blussen zijn", vertelt Bannink. "Ze spenderen veel tijd en energie aan het analyseren van problemen."

"Bij een oplossingsgerichte aanpak erken je het probleem, maar verleg je vervolgens de focus naar de gewenste uitkomst: waar willen we naartoe, wat werkt er goed, waar willen we meer van? Die werkwijze komt overal terug, in vergaderingen, functioneringsgesprekken, enzovoort."

Successen vieren en complimenten geven
Als gastheer leidinggeven, creëert een positieve bedrijfscultuur, vult Kuiper aan. "Dat betekent dat medewerkers hun sterke kanten kunnen inzetten, dat je successen viert, elkaar complimenten geeft en medewerkers vertrouwen geeft."

Sommige hotels geven receptiemedewerkers bijvoorbeeld een budget dat ze zelf mogen inzetten voor het oplossen van problemen. Als een gast een klacht heeft, kunnen medewerkers een gratis ontbijt of een betere kamer aanbieden. Ze hoeven niet voor elke beslissing toestemming te vragen aan de manager. Wat levert deze aanpak op? "Een gevoel van saamhorigheid", zegt Kuiper. "Medewerkers zijn gemotiveerd, betrokken, komen met creatieve oplossingen, nemen initiatief en werken goed samen. Ook is er minder personeelsverloop. In de hr wordt wel gezegd: medewerkers nemen geen ontslag van een bedrijf, maar van een manager."

Tips voor leidinggevenden
- Focus op wat er goed gaat en hoe medewerkers daar meer van kunnen doen.
- Ben je nieuw in een organisatie, vraag medewerkers dan eerst naar wat er niet verloren mag gaan in plaats van direct dingen te willen veranderen.
- Grijp niet te vroeg in, soms is het beter als medewerkers leren van fouten.
- Werken je medewerkers vanuit huis? Houd wekelijks telefonisch contact en praat ook over iets anders dan werk.
- Neem af en toe afstand van de dagelijkse gang van zaken om het grotere geheel te overzien. (bron: NU)