Minder moeten van jezelf – 5 tips die echt helpen
Moet je veel van jezelf? Geen zorgen, je bent niet alleen. En zodra je beseft hoe moeilijk het jezelf maakt, ben je al een heel eind op weg richting de oplossing. Het is triest als je erover nadenkt. We worden geboren op deze prachtige planeet, helemaal vrij van gedachten, helemaal in het moment. We ervaren de wereld op een pure en onbevooroordeelde manier. En gaandeweg verliezen we die pure ervaringen. Er ontstaat een barrière tussen ons en de realiteit. Een wazige laag van gedachten, verwachtingen, angsten, neuroses en herinneringen.
Ja, ons brein brengt ons een heleboel goeie dingen. We kunnen voor onszelf zorgen, we kunnen werken, we kunnen problemen oplossen.
Maar ergens zorgt die nieuwe laag ook voor een buffer. Alsof er altijd iets tussen jou en de realiteit zit. En als je pech hebt, ontneemt die buffer je alle vrijheid. Waar je als kind vaak helemaal vrij was van gedachten, is je hoofd nu gevuld met een stemmetje dat van alles van je eist.
Aan de ene kant vind je het prima. Want daardoor krijg je wel veel gedaan. Je legt de lat hoog, waardoor je mooie dingen voor elkaar krijgt. Maar aan de andere kant is het ellendig, want het maakt je onrustig en gestrest. Het geeft je constant het gevoel dat je niet goed genoeg bent. Want hoe hard je ook werkt, je kunt nooit helemaal voldoen aan de eisen van dat stemmetje in je hoofd.
Niet leuk, en ook niet nodig. De realiteit is namelijk veel leuker dan die buffer je voorhoudt. In werkelijkheid ben je veel vrijer dan je gelooft. Het enige wat je hoeft te leren, is hoe je dat stemmetje de mond snoert. Zodat je door je dag kunt gaan zonder zoveel te moeten van jezelf .En zoals ik al zei, je bent al een heel eind als je beseft dat dit stemmetje bestaat. Laten we eens kijken hoe je minder leert moeten van jezelf.
- Besef dat je werkt voor een héle vervelende trol
Precies, er zit een trol in je hoofd. En die trol heeft maar één missie: jou het gevoel geven dat je niet goed genoeg bent. Dat is niet aardig, klopt. Maar weet je. jij kiest er zelf voor om voor deze trol aan de slag te gaan. Dus het is ook een beetje je eigen schuld. Het probleem is dat je in het begin niet door hebt dat die nare woorden van die trol komen. Het lijkt dan net alsof je ze zelf uitspreekt. Je hoort dan in je hoofd: ”Ik moet deze taak perfect afronden, ik moet drie taarten bakken voor m’n feestje, ik moet elke dag stofzuigen, ik moet gezonder eten, ik moet een strakke buik hebben etc.”
En je denkt dat deze dingen echt waar zijn. En dat denk je omdat je geen idee hebt dat een kleine, harige trol al die ellende in je brein fluistert. Maar nu weet je het wel. Dus nu kan het één en ander veranderen. Nu kun jij weer de leiding nemen, en dat stemmetje terug op zijn plaats zetten. Trollen zijn best leuk, maar niet als leidinggevende. Laat ze maar lekker rond drentelen in Noorse fjorden enzo, en niet in je hoofd.
- Denk eens mee – wat moet écht?
Moeten is zo’n dwingend idee dat het je verkrampt. Het zorgt voor spanning en een gevoel van minder vrijheid. Maar weet je wat zo leuk is? Je moet maar heel weinig. Sterker nog, je moet helemaal niets. Dat klinkt een beetje raar. Want je moet natuurlijk wel ademhalen. Maar als je daar dieper in duikt dan ontdek je dat ook dat een optie is. Er zijn elke dag mensen die stoppen met ademhalen, en niemand straft ze ervoor. Oké, die mensen leven niet meer, dus stoppen met ademhalen heeft wel een effect waar je waarschijnlijk niet op zit te wachten. Dus je kunt stellen: als je wilt leven, moet je ademhalen. Prima. Je wilt leven, dus je haalt adem. Dat is een keuze. Eentje die je lichaam grotendeels voor je maakt, maar toch.
Moet je elke dag stofzuigen? Niet van mij. En het hangt er sowieso vanaf wat je probeert te bereiken. Als je drie honden hebt misschien wel. Maar ook dan hoeft het alleen maar als je een bepaalde standaard van hygiëne probeert te handhaven. Dat is niet verplicht. Of moet het van je moeder? Omdat zij gelooft dat dat zo hoort? En heb je haar overtuiging gewoon overgenomen? Goede vraag om eens te overwegen terwijl je zit te kroelen met je honden.Die trol in je hoofd maakt je wijs dat je van alles moet. Maar als je al deze ‘moetjes’ één voor één tegen het licht houdt, zul je merken dat je een heleboel dingen wilt. En willen is iets anders dan moeten, vind je ook niet?
- Kijk er eens anders naar
Oké, dus je wilt heel veel dingen. En je trol geeft je het idee dat je dingen die je eigenlijk wilt ineens moet. Je wilt graag een betere vriend zijn, een gezonder lichaam hebben of je eerste boek schrijven. En nu denk je dat dat moet. Dat er iets zwaait als je niet voldoet aan je nieuwe standaarden.
Maar zo is het niet. Jij wilt dingen. En ja, de wet van oorzaak-gevolg stelt dat je soms dingen moet doen of laten om die dingen te bereiken. Want als je grotere spieren wilt hebben zul je moeten trainen. De kunst lijkt dus niet om minder te moeten. Want je moet niets. De kunst is om minder te willen. En dat blijkt helemaal niet zo moeilijk.
- Doe een find & replace op het woord ‘moeten’
Je weet wel hoe je in tekstverwerkers een find & replace opdracht kunt doen. Handig als je twintig keer dezelfde schrijffout hebt gemaakt bijvoorbeeld. Als minder moeten je doel is, dan stel ik voor dat je zoiets doet op het woord ‘moeten’. Vervang het woord ‘moeten’ door het woord ‘willen’ – en klaar is kees. En als dat niet lijkt te werken, besef dan dat er achter elke ‘moet’ een ‘willen’ schuilt.
Je moet douchen omdat je niet wilt stinken op je werk. Want dan zul je je schamen. Als je die schaamte niet hebt, hoef je ook niet te douchen. Dus je wilt douchen, omdat je je niet wilt schamen op je werk. Simpel. En bovendien de waarheid.
Leer jezelf aan om alert te zijn, steeds als je het woord ‘moeten’ voorbij hoort komen in je brein en je gesprekken. Vervang het door ‘willen’, en voel wat die verandering met je doet. Het duurt misschien even voordat je eraan gewend bent. Maar hoe vaker het lukt, des te makkelijker het wordt. En des te minder invloed die trol in je hoofd op je heeft.
- En nu de oplossing – minder willen
Ja, je wilt teveel. Misschien ben je een beetje een controlfreak. Of misschien ben je perfectionistisch, faalangstig, loop je rond met het gevoel dat je niet goed genoeg bent of ervaar je een beetje van alles.
Geen zorgen, je bent niet alleen. De oplossing om minder te moeten van jezelf is om minder te willen. Om te leren tevreden te zijn. Tevreden met wie jij bent op dit moment. Tevreden met je leven zoals het nu is. Tevreden met genoeg.
Je wilt leren verlangen naar minder, zodat je vaker tevreden kunt zijn. Want als je je tevreden voelt is alles goed. Dan ben je klaar. Dan hoeft er niets te gebeuren, niets te veranderen. Dan moet je niets, dan ben je weer vrij. Zoals je was als kind – voordat je al die stemmen in je hoofd kreeg.
Minder willen betekent dat je minder moet. Het betekent een paar dingen: Het houdt in dat je leert beseffen dat jij goed genoeg bent. Inclusief je ‘minder goede eigenschappen’, inclusief de fouten die je hebt gemaakt. Het wil zeggen dat je de lat soms iets minder hoog legt op plekken waar dat kan. Het houdt in dat je jezelf traint om meer in het moment te leven én om je vaker dankbaar te voelen voor de fijne dingen in je leven. Het betekent dat je accepteert dat je niet alles kunt doen. Dat je keuzes moet maken. Het betekent ook dat je beseft dat perfectie een illusie is. En dat je intentie meestal belangrijker is dan het eindresultaat. Perfectie kost teveel energie in het dagelijks leven. De drang naar perfectie is fijn als je iemand de ruimte in gaat schieten. Maar in minder extreme situaties is ‘goed genoeg’ meestal prima.
Het wil zeggen dat je regelmatig de tijd neemt om je brein te kalmeren en te observeren. Dat je mediteert om de afstand tussen jou en je trol te vergroten. Zodat je niet langer het gevoel hebt dat de woorden van die trol je eigen woorden zijn. En geloof me, dit kun jij. Dit kunnen we allemaal. Je hoeft het niet allemaal tegelijk te doen. En je hoeft het niet perfect te doen. Sterker nog, je hoeft het helemaal niet te doen. Je mag het doen, zoals bijna alles in je leven. Train je tevredenheid, leer te verlangen naar minder. Dan zul je merken dat het een stuk rustiger wordt in je hoofd.
Jelle Hermus is oprichter van soChicken. Broeden op een leuker leven. Het leven kan echt dolle pret zijn. Zoveel mogelijk voordelen met zo weinig mogelijk nadelen. Dat is waar soChicken om draait. In kleine stappen je leven steeds leuker maken.