Niet alle stress is slecht

Met alle pijlen gericht op het uitbannen van stress, onder meer met mindfulness en boswandelingen, ga je bijna denken dat stress iets slechts is. Maar niets is minder waar. Niet alle stress is negatief. Chronische stress, zoals die veroorzaakt door een langdurige extreem hoge werkdruk, is zeker niet goed voor ons. Maar er is ook zoiets als een kortere, intense vorm van stress. In het Engels staat het woord voor ‘spanning’, en hoewel we ons in de westerse wereld de afgelopen decennia zo druk hebben gemaakt dat we daar op onze meest uitzichtloze momenten weinig positiefs mee kunnen associëren, is onder druk staan in wezen niet per se slecht.

Neem bijvoorbeeld het behalen van een deadline voor een project. Hoe korter het tijdsbestek waarin we een bepaald doel moeten behalen, hoeveel efficiënter we kunnen zijn. Sterker nog, we presteren ook daadwerkelijk béter. Dat is een mooi voorbeeld van kortetermijnstress en hoe dit je prestaties kan verbeteren, aldus psychiater Chi-Chi Obuaya in een recent artikel van de Britse krant Evening Standard.

Uitdaging
Heel simpel gezegd kun je negatieve en positieve stress onderverdelen in twee effecten: waar de eerste je uitput en ervoor zorgt dat je op een gegeven moment nog maar weinig kunt opbrengen, omdat het altijd net iets meer van je vergt dan de last die je kunt dragen, voelt de tweede juist als een uitdaging. Door daar direct mee aan de slag te gaan en succes door te behalen, word je juist weerbaarder. Het stressgevoel was dan ook kortstondig.

De officiële benaming voor positieve stress is ‘eustress’: het voorvoegsel eu komt uit het Grieks en staat voor goed. Voorbeelden van positieve stress zijn een feestje dat eraan zit te komen, op vakantie gaan en een zwangerschap: spannend, maar leuk, maar spannend. Toch voel je je na afloop opgelucht, blij en waarschijnlijk inderdaad ook veerkrachtiger. Dit heb je ook maar weer mooi voor elkaar gekregen.

De Amerikaanse Wendy Suzuki onderstreept dat een kortstondig stressgevoel in je voordeel kan werken. Zij is hoogleraar neurowetenschappen en psychologie en bekend van haar TED-talk over het belang van beweging voor je hersenen, die al ruim tien miljoen keer is bekeken. In haar nieuwe boek Good Anxiety: Harnessing the power of the most misunderstood emotion gaat ze in op de eindeloze stroom zorgen en angsten die velen van ons erop nahouden.

Constructief
Ook Suzuki ziet dat we deze spanningen vaak als negatief beschouwen, maar we ze heel goed op een constructieve manier kunnen inzetten. Ze baseert haar bevindingen op neuroplasticiteit: de behoorlijk recente ontdekking dat ons brein wel degelijk in staat is om nieuwe verbindingen te vormen en zich te herstructureren, ook op latere leeftijd. Kortstondige stress kan volgens haar de hersenen helpen groeien en sterker en veerkrachtiger maken.

Enerverend is wellicht het juiste woord voor die staat van zijn die je soms ervaart en waarvan je maar moeilijk kunt bepalen of het nu slecht voelt of gewoon spannend is. Zeker in deze bijzondere tijden, waarin we toch al weinig gewend zijn. We communiceren al praktisch een jaar via schermen met elkaar, gaan niet op vakantie en avondjes uit zijn al even passé. Wat zijn we nog eigenlijk gewend?

Spannend voelt in eerste instantie ook niet per se leuk, beaamt Wendy Suzuki. Ook niet als het wel positief is. “Als je het juist inzet, kan het je helpen.” Ze geeft als voorbeeld haar eigen angst voor het spreken in het openbaar, bijvoorbeeld tijdens haar TED-talk: “Ik heb geleerd om dat gevoel van spanning te gebruiken om beter te kunnen presteren. Als ik van tevoren een chille instelling had gehad alsof ik op de bank ging hangen om Netflix te kijken, dan had ik echt niet zoveel doeltreffende energie kunnen overbrengen tijdens mijn verhaal.” Het is een van de voorbeelden van wat ze bedoelt met: maak van je negatieve gevoelens je superkracht. (bron: Intermediair | Hedwig Wiebes)