Verstoord immuunsysteem kan leiden tot psychische klachten
Steeds meer onderzoeken wijzen op verbanden tussen lichamelijke en psychische klachten. Hetverstoorde immuunsysteem speelt hierin een grote rol. Er zijn aanwijzingen dat naast een stemmingsstoornis ook andere ernstige psychische aandoeningen als schizofrenie, bipolaire stoornissen, vormen van autisme en postnatale depressies voortkomen uit een verstoord immuunsysteem.
Somatische artsen weten weinig van psychische aandoeningen. Op dwarsverbanden tussen lichaam en psyche zijn ze minder alert. Omgekeerd is er bij veel psychiaters geen aandacht voor lichamelijke klachten. Patiënten met fysieke en psychische klachten worden daardoor niet altijd goed geholpen.
Hoogleraar medische immunologie Drexhage van het Erasmus MC zoekt al tientallen jaren naar het verband tussen ernstige psychische klachten en een verstoord immuunsysteem. Drexhage is op basis van de onderzoeken er van overtuigd dat, hoewel het harde wetenschappelijke bewijs nog ontbreekt, dat er twee soorten depressies zijn. Een depressie naar aanleiding van ingrijpende gebeurtenissen, die geen fysieke oorzaak hebben. En een depressie die komt vanuit de verstoring van het immuunsysteem en het daaraan gekoppelde hormonale systeem. Volgens Drexhage is deze laatste categorie het grootst. Deze patiënten hebben afwijkingen in het bloed, in de immuuncellen, in de bijnierschorshormonen.
Dat er een samenhang is tussen fysieke en psychische klachten staat wel vast. Patiënten met een zware depressie hebben drie keer zo vaak diabetes type 1 en type 2 – ook een ziekte met sterke immuunafwijkingen. En bij patiënten met een bipolaire stoornis zien we drie keer zo vaak een auto-immuunziekte van de schildklier. Bij de auto-immuunziekten reuma en MS is er een opvallend hoog percentage van patiënten met depressieve klachten.
Aanvankelijk werd aangenomen dat een auto-immuunziekte de kwaliteit van leven zo verslechterd dat een depressie daardoor ontstaat. Maar nu is duidelijk dat een ontsteking er voor zorgt dat immuuncellen cytokinen aanmaken. Die cytokinen komen ook in je hersenen terecht waar ze de werking van hersencellen negatief beïnvloeden met name in het gebied dat verantwoordelijk is voor stemming. Patiënten met een auto-immuunziekte maken voortdurend veel cytokinen aan.
Maar lang niet alle patiënten met een auto-immuunziekte hebben last van depressieve klachten. De rol van een verkeerd afgesteld afweersysteem leidt bij de ene persoon tot een auto-immuunziekte en bij de ander tot psychische klachten. Bij een klein percentage zelfs tot een combinatie aldus Drexhage.
In een nieuw Europese onderzoek naar het immuunsysteem en psychische klachten (Moodstratification) gaat Drexhage voor het eerst proberen het immuunsysteem te beïnvloeden en daarmee de stemming te verbeteren. Proefpersonen met een ernstige depressie en een verstoord immuunsysteem krijgen experimentele medicatie tegen auto-immuunziekten. De resultaten van Moodstratification worden in 2022 verwacht. (bronnen en uitgebreid artikel: volkskrant.nl en GGZnieuws)