Kerst wordt des te fijner als je focust op geven in plaats van cadeautjes krijgen. Zomaar iets aardigs doen voor een ander, in het Engels prachtig samengevat als een random act of kindness, kost je weinig moeite. En het leuke is: van zo altruïstisch zijn word je zélf ook gelukkiger - zelfs wanneer de ontvanger niets in de gaten heeft. Wij tippen acts of kindness die helemaal niks kosten.

Een onbekende vrouw die je op de parking toeroept ‘dat je haar zo leuk zit’. Een vriendin die een pot spaghettisaus bracht toen het leven donker kleurde. Het zijn kleine, spontane gebaren die een groot verschil kunnen maken. De positieve ­psychologie omschrijft zulke spontane acties voor een ander als random acts of kindness, kortweg RAK’s.

“Welzijnspsychologen zetten het concept rond de eeuwwisseling op de kaart”, zegt Hein Zegers, welzijnspsycholoog en psychotherapeut. “Maar eigenlijk bestaat het al veel langer. Baden-Powell, grondlegger van de scouts, maakte van ‘doe elke dag een goede daad’ zelfs een van de vijf basisprincipes van de jeugdbeweging.” Een knoop in je das moest je helpen daaraan te denken.

Over het effect van random acts of kindness bestaan verrassend veel studies. “Keer op keer blijkt dat elke dag iets goeds doen voor een ander je geluksgevoel significant doet stijgen”, weet Zegers. “Wat het zo bijzonder maakt, is dat het om kleine dingen gaat die weinig energie kosten. De deur openhouden, een complimentje geven, een luisterend oor bieden … Het kan iemands dag goedmaken.”

“Wanneer je voelt dat de ander blij is met jouw gebaar, is het effect het grootst. Maar zelfs wanneer de ontvanger niets in de gaten heeft, maakt het jou gelukkiger. Zelf zet ik ’s avonds op de terugweg naar huis de brandende fietslichten in de stad uit. Zo gaat iemand de volgende ochtend niet zonder licht de weg op. Niemand die dat weet, maar misschien help ik zo wel een ongeluk voorkomen. Dat geeft me een goed gevoel.”

   WelzijnsWetenschap
   Positieve Psychologie in 30 vragen
   Hein Zegers
 

Boost voor je gelukshormonen
Goeddoen voor een ander verandert iets in je lichaam. “Neurologische onderzoeken tonen hogere dopamine- en serotoninespiegels aan bij mensen die dagelijks een random act of kindness stellen. Ook hun oxytocineniveau – ook wel bekend als liefdes- of knuffelhormoon – blijkt hoger.” Dat dit hormonentrio belangrijk is voor je geluksgevoel, is bekend.

“Het effect blijkt trouwens ook uit praktijktesten. Terwijl een controlegroep dan iets neutraals moet doen, krijgt de interventiegroep de opdracht om elke dag een goede daad te stellen. De bevragingen achteraf tonen duidelijk aan dat RAK’s je gelukkiger maken. Dat is trouwens niet zo verrassend. Wanneer Christopher Peterson, een van de grondleggers van de welzijnspsychologie, gevraagd werd naar de rode draad van al het geluksonderzoek, dan had hij daarvoor drie woorden nodig: other people matter. Die quote staat zelfs op zijn grafzerk. Anderen zijn de sleutel tot wat ons gelukkig maakt.”

Licht in donkere tijden
Pandemieën en energiecrisissen vallen in je eentje niet op te lossen. Maar RAK’s bieden je wel een haalbare aanpak om de wereld een tikje mooier te helpen maken. “Het creëert een gevoel van verbondenheid. In donkere tijden is cohesie des te belangrijker. We weten uit onderzoek dat het zelfs bij depressie een extra hulp kan zijn. Hetzelfde geldt voor mensen met ­sociale angsten.”

Vind je het moeilijk om iemand aan te spreken? Dan kan iets goeds doen voor een ander je helpen om meer vertrouwen te krijgen. “De kans is groot dat je minstens een glimlach ­terugkrijgt.”

Spiegeleffect
Wie de filmklassieker Pay It Forward keek, heeft vast al van het ripple effect gehoord. Of hoe een vriendelijke daad aanstekelijk werkt, zoals de rimpelingen in het water die alsmaar groter worden nadat je er een steen in geworpen hebt. Neurowetenschappers verklaren het met de ‘spiegelreflex’. Spiegelneuronen ‘spiegelen’ het gedrag en de emoties van mensen om je heen, zodat ze als het ware een deel van jezelf worden. Dat verklaart waarom je zo makkelijk met iemand meehuilt of meegeeuwt.

“Hoewel het niet specifiek onderzocht is, geloof ik dat random acts of kindness net zo aanstekelijk werken. Als jij geluk verspreidt, is de kans groot dat de mensen rondom jou dat ook zullen doen.”

Dat geldt ook voor je kinderen. “Dat noemen we ‘nurture’: geef jij als ouder het goede voorbeeld, dan zullen je kinderen geneigd zijn om dat ook te doen. We weten dat random acts of kindness jou én de ontvanger gelukkig maken. Het is zo simpel. Waarom zou je het niet doen?” (bron: HLN)

Een gebaar dat telt
• Doe extra je best om écht te luisteren, zonder de ander te onderbreken of aan jezelf te denken.
• Geef een compliment.
• Wees de persoon die iets aardigs zegt wanneer anderen roddelen.
• Lach naar een vreemde.
• Geef positieve feedback op social media (er is al genoeg negativiteit).
• Lach en verspreid positiviteit om je heen. Jouw glimlach kan echt een verschil maken.